حساسیت غذایی نوعی واکنش سیستم ایمنی بدن است که بلافاصله بعد از خوردن غذاهای خاص اتفاق میافتد. حتی مقدار بسیار کمی از غذاهای حساسیت زا ممکن است نشانههایی مانند مشکلات و بیماری های گوارشی، کهیر یا تورم راه هوایی را همراه داشته باشد. حساسیت غذایی در بعضی افراد، علائم شدید یا حتی نوعی واکنش تهدیدکننده زندگی به نام آنافیلاکسی ایجاد میکند. در ادامه درمورد جزئیات حساسیت غذایی و روش تشخیص و درمان آن بیشتر میخوانید.
حساسیت غذایی در حدود ۶ تا ۸ درصد کودکان زیر سهسال و بیشتر از ۳ درصد بزرگسالان را درگیر میکند. درمانی برای آن وجود ندارد؛ اما بعضی کودکان با افزایش سن، حساسیت غذایی را پشت سر میگذارند.
ممکن است حساسیت غذایی بهسادگی با بیماری شایعتری به نام عدم تحمل غذایی اشتباه گرفته شود. این بیماری هم آزاردهنده است؛ اما کمتر وخیم است و سیستم ایمنی را درگیر و زندگی را تهدید نمیکند.
در بعضی افراد واکنش آلرژی به غذایی خاص ممکن است ناراحتکننده باشد؛ ولی شدید نیست. اما در بعضی دیگر ممکن است این حساسیت غذایی ترسناک باشد یا حتی زندگیشان را تهدید کند. علائم حساسیت غذایی معمولا چند دقیقه تا دو ساعت بعد از مصرف غذای مشکلساز بروز میکند.
شایعترین علائم حساسیت غذایی شامل موارد زیر است:
در بعضی افراد آلرژی غذایی ممکن است واکنش حساسیتی شدیدی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. این بیماری ممکن است موجب نشانههای تهدیدکننده زندگی شود که شامل موارد زیر هستند:
درمان اورژانسی (اضطراری) آنافیلاکسی ضروری است؛ درغیراینصورت ممکن است موجب بهکمارفتن یا حتی مرگ فرد شود.
اگر کمی بعد از غذاخوردن علائم حساسیت غذایی داشتید، به پزشک مراجعه کنید. سعی کنید همان لحظه به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا این موضوع در تشخیص پزشک کمک میکند.
اگر هر نشانه پیشروندهای از شوک آنافیلاکسی داشتید، درمان اورژانسی بخواهید.
زمانی که حساسیت غذایی دارید، سیستم ایمنی شما بهاشتباه غذایی خاص یا مادهای در آن غذا را بهعنوان عاملی مضر شناسایی میکند. در پاسخ، سیستم ایمنی سلولها را هدف قرار میدهد تا نوعی آنتیبادی به نام ایمونوگلوبولین ای (IgE) را رها کنند و غذای حساسیتزا یا ماده غذایی (آلرژن) را خنثی کنند.
بار بعدی که کمترین مقدار از آن غذا را بخورید، آنتیبادیهای IgE آن را احساس میکنند و به سیستم ایمنی بدنتان پیام میفرستند تا مادهای شیمیایی به نام هیستامین و سایر مواد شیمیایی را به درون جریان خون رها کنند. این مواد شیمیایی سبب علائم حساسیت میشوند.
در بزرگسالان بیشترین حساسیتهای غذایی را پروتئین های خاص موجود در مواد غذایی زیر ایجاد میکنند:
در کودکان حساسیت غذایی معمولا با پروتئینهایی ایجاد میشود که در مواد غذایی زیر موجودند:
در مقالۀ غذاهای حساسیت زا بیشتر با این مواد غذایی آشنا میشوید.
سندرم حساسیت غذا ـ گرده که بهعنوان سندرم حساسیت دهانی هم شناخته میشود، در بسیاری از افراد مبتلا به تب یونجه اثر میگذارد. در این وضعیت، میوهها و سبزیجات تازه خاص یا مغزها و ادویهها واکنش حساسیتی ایجاد میکنند که موجب گزش یا خارش دهان میشود. در موارد وخیم، واکنش سبب تورم گلو یا حتی آنافیلاکسی میشود.
ازآنجاکه پروتئینهای موجود در میوهها، سبزیجات، مغزها و ادویههای خاص شبیه پروتئینهای حساسیتزا در گردههای خاصاند، ممکن است حساسیت ایجاد کنند که نوعی واکنش متقابل است.
زمانی که غذاهای ایجادکننده سندرم حساسیت غذا ـ گرده را میپزید، احتمالا علائمتان شدت کمتری داشته باشند. جدول زیر میوهها، سبزیجات، مغزها و ادویههایی را نشان میدهد که ممکن است در افراد دچار حساسیت به گردههای مختلف سندرم حساسیت غذا ـ گرده ایجاد کند.
اگر به این مواد حساسیت دارید: | گرده توس (غان) | گرده اَمبروسیا (آبروسیا) | علفها | موگورت |
احتمالا به این مواد هم حساسیت دارید: |
بادامدرختی سیب زردآلو هویج فندق هلو بادامزمینی آلو سیب زمینی خام سویا بعضی گیاهان و ادویهجات (رازیانه، زیره، گشنیز و جعفری) |
موز خیار خربزه، طالبی و هندوانه |
بادامزمینی سیبزمینی سفید کدو سبز |
سیب کلم کرفس سیر پیاز هلو بعضی گیاهان و ادویهجات (رازیانه، فلفلسیاه، زیره، گشنیز، خردل و جعفری) |
در بعضی از افراد خوردن غذاهای خاص ممکن است موجب شود که بلافاصله با شروع ورزش احساس خارش و ضعف کنند. در موارد شدید احتمال دارد حتی شامل کهیر و آنافیلاکسی شود. نخوردن غذا چند ساعت قبل از ورزش و خودداری از خوردن غذاهای خاص ممکن است از این مشکل جلوگیری کند.
عدم تحمل غذایی یا واکنش به ماده دیگری که خوردید، ممکن است نشانههای مشابه حساسیت غذایی مانند حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات یا اسهال را ایجاد کند.
بسته به نوع عدم تحمل غذایی که دارید، میتوانید مقدار کمی از ماده مشکلزا را بدون اینکه واکنشی بدهید، بخورید. در مقابل اگر حساسیت واقعی غذایی داشته باشید، حتی مقدار ناچیز غذا ممکن است واکنش حساسیتی ایجاد کند.
یکی از جنبههای سخت تشخیص عدم تحمل غذایی این است که افراد نه به خود غذا بلکه به ماده یا عنصری که در آمادهسازی غذا به کار رفته است، حساسیت دارند.
وضعیتهای شایعی که ممکن است با حساسیت غذایی اشتباه گرفته شوند، شامل موارد زیر هستند:
عوامل خطر حساسیت غذایی شامل موارد زیر هستند:
عواملی که ممکن است خطر واکنش آنافیلاکسی را افزایش دهند، شامل موارد زیر هستند:
عوارض حساسیت غذایی شامل موارد زیر هستند:
آزمایش کاملی برای تأیید یا رد حساسیت غذایی وجود ندارد. پزشک قبل از تشخیص، عواملی را در نظر میگیرد که شامل موارد زیر هستند:
زمانی که حساسیت غذایی ایجاد میشود، بهترین روش پیشگیری از واکنش حساسیتی شناسایی غذاهای حساسیتزا و خودداری از مصرف آنها است. این کار برای بعضی افراد نوعی ناراحتی معمولی است؛ اما دیگران آن را مشکلی بزرگتر میدانند. همچنین بعضی از غذاها هنگامی که بهعنوان جزئی از خوراکهای خاص استفاده میشوند، بهخصوص در رستورانها و سایر محیطهای اجتماعی، ممکن است نادیده گرفته شوند.
اگر میدانید حساسیت غذایی دارید، مراحل زیر را انجام دهید:
اگر کودکتان حساسیت غذایی دارد، برای حفاظت از او توصیههای زیر را انجام دهید:
تنها راه جلوگیری از واکنش حساسیتی خودداری از خوردن غذاهایی است که علائم را ایجاد میکنند. بااینحال، با وجود مراقبت، ممکن است با این مواد تماس داشته باشید.
اگر پزشک اپینفرین تزریقی برایتان تجویز کرد، نکتههای زیر را در نظر بگیرید:
تحقیقات درباره پیداکردن درمانهای بهتر برای کاهش علائم حساسیت غذایی و جلوگیری از حملات آلرژی ادامه دارد؛ اما هنوز هیچ درمان اثباتشدهای وجود ندارد که علائم را بهطور موقت یا کامل از بین ببرد. درمانهای کنونی شامل موارد زیر هستند:
بیشتر حساسیت غذایی را هشت ماده غذایی یعنی شیر، تخممرغ، مغزهای درختی، بادامزمینی، جانوران دریایی، ماهی، سویا و گندم ایجاد میکنند. برخلاف عدم تحمل غذایی، حساسیت غذایی بهدلیل پاسخ سیستم ایمنی بروز میکند: سیستم ایمنی بهاشتباه بعضی از پروتئینهای غذایی را مضر تشخیص میدهد. این اتفاق ممکن است سبب واکنشهای تهدیدکننده زندگی شود؛ دراینصورت تنها راه درمان حذف غذای خاص از رژیم غذایی است.
اگر به حساسیت غذایی مشکوک هستید، حتما با پزشک صحبت کنید.
منبع: سایت چطور
آموزشگاه های زنجیره ای آتیه سازان (فرتاک سپنتا) تا کنون با راه اندازی چهار شعبه در تهران و نیز مدارس ابتدایی دخترانه و پسرانه آتیه، و متوسطه دور اول و دوم آتیه / رهنما گامی بلند در زمینه فردایی بهتر برای فرزندان شما برداشته و هدف ما بهبود روز افزون می باشد.
شماره تماس های شعب
شعبه یک 88686137 - 88681689
شعبه دو 66530292- 66556961
شعبه سه 44461345 - 44417483
شعبه بزرگسالان 46129075-44223895